Nukleotydy dietetyczne w sezonie zimowo-wiosennym. Wsparcie organizmu w infekcjach wirusowych

Nukleotydy są ważnymi elementami potrzebnymi do budowy kwasów nukleinowych (DNA i RNA), stanowiąc tym samym podstawę procesu wytwarzania nowych komórek. Ludzki organizm stale potrzebuje nukleotydów do właściwego funkcjonowania i sprawnej odbudowy; w ciągu każdego dnia nasze ciało wymienia ok. 330 miliardów komórek somatycznych. Zapotrzebowanie na nukleotydy wzrasta warunkowo w okresach, gdy organizm poddany jest obciążeniom lub potrzebuje szybkiej regeneracji np. po przebytych infekcjach np. wirusowych, chorobach, urazach, w stanach zapalnych, czy przy odbudowie odporności. W takiej sytuacji, w nowoczesnym podejściu żywieniowym, sugeruje się coraz częściej rozważenie dodatkowej suplementacji w postaci tzw. dietetycznych nukleotydów, które mogą okazać się skutecznym, energooszczędnym rozwiązaniem dla naszego ustroju w celu szybszej regeneracji.

Poznaj nukleotydy dietetyczne polskiej marki NucleoCare – opracowane naukowo kompozycje najwyższej jakości składników wspierające organizm w szybszej odbudowie komórek odpornościowych i błony śluzowej jelit. Wypróbuj nowoczesną suplementację NucleoCare!

Sprawdź, gdzie kupić

Infekcje wirusowe

Układ odpornościowy chroni organizm człowieka przed patogenami, drobnoustrojami chorobotwórczymi, w tym powszechnymi wirusami, które mogą spowodować przeziębienie (ostre zapalenie górnych dróg oddechowych, wirusowe zapalenie noso-gardła i/lub zatok przynosowych), bądź grypę. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową w wyniku kontaktu z chorym. Najczęstszymi czynnikami sprzyjającemu przeziębieniu są: osłabienie organizmu, jego wychłodzenie (jak wskazuje nazwa, mechanizmy układu immunologicznego wówczas słabną i łatwiej dochodzi do infekcji), stres przewlekły, przebyte ciężkie choroby czy urazy, niedożywienie, niedobory pierwiastków i witamin, zaburzenia snu.

Za wywołanie przeziębienia odpowiedzialnych jest około 200 różnych typów wirusów, w tym 30-50% rynowirusy, 10-15% koronawirusy, wirusy grypy, adenowirusy, enterowirusy i inne. Podczas uruchamiania reakcji immunologicznej w wyniku kontaktu z patogenem, biorą udział komórki układu odpornościowego, które należą do tzw. szybko proliferujących komórek, co jednocześnie oznacza, że mają znacznie wyższe zapotrzebowanie na nukleotydy. Dlatego w czasie trwającej infekcji oraz w okresie po, bardzo dużym wsparciem może okazać się dla nich dodatkowa podaż nukleotydów dietetycznych (tj. Nucleozin Complete).

Objawy przeziębienia

Największa zakaźność trwa w pierwszych 3 dobach. Pojawiają się objawy takie jak: niewielka gorączka, dreszcze, złe samopoczucie, bóle głowy, drapanie w gardle, katar- początkowo wodnisty, następnie dający uczucie zatkania drożności nosa, zahamowanie węchu, czy duża gęstość wydzieliny pod koniec choroby. Przeziębienie zwykle ustępuje po 7-10 dniach, w przypadku niektórych osób kaszel może utrzymywać się nawet do 2-3 tygodni. Przeziębienie często jest mylone z grypą, ma jednak przebieg łagodniejszy.

Różnicowanie objawów przeziębienia i grypy:

Tab. Opracowanie własne

Grypa

Grypa to wirusowa choroba dróg oddechowych, która bardzo szybko się rozwija. Jest jedną z najczęściej występujących dolegliwości układu oddechowego, a jej objawów nie powinno się bagatelizować. Co roku ok. 10% populacji ulega zakażeniu grypą, a ok. 250 tys. osób umiera z jej powodu. Wirusy grypy (z rodziny Orthomyxoviridae) zakażają i uszkadzają komórki nabłonkowe układu oddechowego (nosa, krtani, tchawicy i oskrzeli). Wirus grypy należy do szybko mutujących, które powodują powstawanie nowych wariantów wirusa.

Grypa objawia się zwykle jako ostre, występujące nagle zakażenie górnych dróg oddechowych, z towarzyszącym osłabieniem, wysoką gorączką, kaszlem, bólem głowy i mięśni. Wirus przenosi się drogą kropelkową, a poza organizmem gospodarza potrafi przeżyć od kilku do kilkunastu godzin, jeśli sprzyjają temu warunki (np. duża wilgotność). Zakaźność wirusa grypy utrzymuje się od 2 do 5 dni, a ustępuje po 10. Grypa o niepowikłanym przebiegu, u osób ze sprawnym układem odpornościowym, trwa około tygodnia.

Zakażenie wirusem grypy może mieć poważne powikłania (tj. zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc, powikłania neurologiczne), zwłaszcza w grupie ryzyka – u osób starszych powyżej 65 r.ż. Zaleca się konsultację lekarską oraz naturalne wzmacnianie układu odpornościowego, aby przebieg grypy był łagodniejszy, a objawy trwały krócej.

Wsparcie układu odpornościowego nukleotydami dietetycznymi

W zwalczaniu patogenów organizm wykorzystuje dwa rodzaje odporności – nabytą (swoistą) i wrodzoną (nieswoistą). Pierwszą linią obrony organizmu przed patogenami stanowi odporność nieswoista. Uaktywnia się ona każdorazowo przy kontakcie z drobnoustrojem, jest mniej wyspecjalizowana od odporności nabytej, niemniej pozwala na szybsze rozpoznanie i zwalczenie patogenu. Za odporność wrodzoną odpowiadają liczne komórki układu odpornościowego, między innymi:

• makrofagi,
• granulocyty,
• monocyty,
• komórki tuczne,
• limfocyty „wrodzone”
• komórki NK i NKT,
• naturalne komórki limfoidalne.

Odporność nabyta, wykształca się z czasem. Cechuje ją jednak wysoka precyzyjność w rozpoznawaniu patogenów. Po kontakcie z drobnoustrojem komórki układu odpornościowego uczą się go i wytwarzają pamięć immunologiczną. Dzięki temu po ponownym zetknięciu z tym samym drobnoustrojem inicjują odpowiedź immunologiczną. Za odporność swoistą są odpowiedzialne:

• limfocyty T – warunkujące odpowiedź swoistą typu komórkowego,
• limfocyty B – warunkujące odpowiedź swoistą typu humoralnego,
• komórki prezentujące antygen,
• cytokiny,
• przeciwciała.

Organizm wykorzystuje dwa typy odpowiedzi swoistej – komórkową i humoralną. W odpowiedzi komórkowej dochodzi do namnażania limfocytów T, które zwalczają określone patogeny, natomiast w odpowiedzi humoralnej następuje tworzenie przeciwciał przez limfocyty B, które łączą się z patogenami, co ułatwia ich wykrywanie i eliminację.

W morfologii przy infekcji wirusowej obserwujemy podwyższone limfocyty (są one najczęściej obniżone przy infekcji bakteryjnej), a neutrofile są obniżone (w infekcji bakteryjnej są podwyższone). Dodatkowo przy infekcjach wirusowych obserwowana jest leukopenia.

Dietoterapia wspierająca układ odpornościowy w infekcjach wirusowych

Osobom przechodzącym infekcję wirusową zaleca się izolację, regenerację, odcięcie od stresorów, zdrową, odżywczą dietę, odpowiednie nawodnienie oraz higienę: częstsze mycie rąk, wietrzenie pomieszczeń. Nie stosuje się leczenia przeciwwirusowego, zwłaszcza w przypadku przeziębień, nie zaleca się zbijania niskich gorączek (należy tu się kierować indywidualną obserwacją), ale warto zadbać w tym czasie o wzmocnienie, wsparcie układu odpornościowego.

Jednym z najważniejszych filarów wpływających na układ immunologiczny jest właśnie zdrowa, zbilansowana dieta, czyli pokarmy bogate w makroskładniki, pierwiastki, witaminy i nukleotydy. Dodatkowo poleca się rozważyć w trakcie trwania infekcji wirusowych dodatkową suplementację: cynku- dbamy o zwiększoną podaż niż na co dzień, selenu, omega 3, wit. D, wit. E, wit. C, kompleks witamin B. Warto zadbać o aminokwas- lizyna (żelatyna, jajka, ryby) czy koenzym q10 (najcenniejsze źródło CoQ₁₀ stanowią wątróbka i serce). Zaleca się zwiększenie udziału warzyw i owoców, w tym naturalnych przeciwutleniaczy. Równie istotne jest prawidłowe nawodnienie, od 2-2,5l dziennie. A dla łagodzenia objawów można sięgnąć po naturalne metody takie jak: olejek eukaliptusowy (w tym trening węchu, przy jego utracie), propolis, prawoślaz lekarski, tymianek, lipa, podbiał, czy czarny bez.

Dla wsparcia układu odpornościowego należy zadbać również o źródła zawierające nukleotydy, które zawarte są naturalnie w postaci nukleoprotein, czyli białek połączonych z kwasem nukleinowym, w większości produktów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. W największej ilości znajdziemy je w:

– podrobach zwierzęcych: 50–400 mg/100 g,

– owocach morza: 80–350 mg/100 g,

– roślinach strączkowych: 140–490 mg/100 g.

Ciekawostką jest również fakt, że nukleotydy można znaleźć w preparatach odżywczych dla niemowląt, a także w mleku kobiecym. Nawet polecany w trakcie przeziębień przez nasze mamy wielogodzinnie gotowany rosół na kościach wołowych, pełnych szpiku, to również po części „nukleotydowa zupa mocy”. Niewystarczająca ilość nukleotydów w diecie objawia się obniżeniem odpowiedzi immunologicznej organizmu, szczególnie typu komórkowego (limfocyty T), obniżeniem podziału komórek limfoidalnych, zmniejszeniem wytwarzania interleukiny-2 i niższą ekspresją receptora dla IL-2 i odpowiedzi humoralnej (limfocyty B), które pełnią kluczową rolę w odporności przeciwko infekcjom.

To oczywiste, że w czasie przeziębienia lub grypy, przebiegających z gorączką lub w stanach obniżonej odporności zwraca się uwagę by wzbogacić dietę o dodatkową podaż składników wspomagających działanie układu immunologicznego. Możemy do nich również zaliczyć nukleotydy, ponieważ nasze własne (endogenne) szlaki syntezy i odzyskiwania nukleotydów mogą okazać się niewystarczające, a są kluczowe do tworzenia nowych komórek odpornościowych. Komórki limfoidalne (należące do komórek układu odpornościowego nieswoistego) mają ograniczoną zdolność syntezy i ponownego wykorzystywania nukleotydów, głównie pirymidyny. Oczywiście nukleotydy nie stymulują odporności wrodzonej ani nabytej, ale stanowią dostępne źródło dla nich, które pozwala na niezakłóconą wzmożoną proliferację, ekspresję genów, w trudnych dla organizmu warunkach. Z tego względu są uważane za jedne z kilku substancji, które mogą wpływać na przywrócenie komórkowej funkcji obronnej.

Nukleotydy dietetyczne a układ odpornościowy

Dostępne badania sugerują, że suplementacja nukleotydami może wzmocnić funkcjonowanie układu odpornościowego, zwłaszcza jeśli chodzi o pochodne adeniny i uracylu, które wspierają rozwój wyspecjalizowanych komórek układu immunologicznego w grasicy i śledzionie.  W innym badaniu wykazano, że nukleotydy dietetycznestosowane w immuno-żywieniu, mogą przyczynić się do zmniejszenia epizodów infekcji jak i liczby dni wymagających hospitalizacji w szpitalu, u pacjentów w stanie krytycznym (Beale i wsp. 1999). W badaniach pozytywne ich działanie stwierdzono chociażby w markerach funkcji immunologicznej, tj. ślinowej immunoglobulinie-A (sIgA), która bierze udział w pierwszej obronie przed kaszlem i przeziębieniem.

W badaniu na ludziach, w warunkach obciążenia, wynikających akurat z aktywności fizycznej, podawanie preparatu z nukleotydami dietetycznymi prowadziło do zwiększenia wartości przeciwciała wydzielniczego lgA oraz IgG i lgM w ślinie. W porównaniu do grupy przyjmującej placebo zanotowano wzrost wartości lizozymu śluzówki, a w konsekwencji zwiększoną odporność na obciążenia zakaźne.

W kontekście infekcji wirusowych ciekawostką jest, że pochodne nukleotydów mogą być wykorzystywane jako preparaty przeciwwirusowe, głównie z uwagi na ich zdolność do hamowania tempa replikacji wirusa w zainfekowanej komórce. W przypadku wirusa SARS-CoV2, jednym z badanych leków przeciwwirusowych stosowanych jest remdesivir, pochodna nukleotydu, który jest wykorzystywany przez komórki do produkcji analogu ATP, który hamuje aktywność wirusowych enzymów, polimeraz RNA (Ariav i wsp. 2021).

Nukleotydy dietetyczne i cynk jako element dietoterapii po infekcji wirusowej, w tym COVID-19

Cynk ma przypisywane właściwości przeciwwirusowe oraz immuno-modulujące (Samad i wsp. 2021). Suplementacja tym pierwiastkiem może przyczynić się do poprawy i wzmocnienia barier układu odpornościowego, co ogranicza zdolność wirusa do przenikania do wnętrza organizmu. Cynk zwiększa aktywność komórek odpowiedzialnych za walkę z wirusem (np. komórki NK), a także produkcję przeciwciał. Zwiększa produkcję cząsteczek, jak interferon α przez leukocyty tym samym przyczyniając się do zwiększenia tempa wytwarzania białek przeciwwirusowych, które mogą unieszkodliwiać wirusowe RNA. W przypadkuCOVID-19, cynk może zmniejszać aktywność enzymu – polimerazy SARS, co w konsekwencji może spowodować zahamowanie procesu replikacji wirusa SARS-CoV2 (Derwand i Scholz, 2020; Shittu i Afolami, 2020).

Zaburzenia snu, „mgła mózgowa”, długotrwałe zmęczenie, problemy z koncentracją oraz poczucie spowolnienia są jednymi z najczęściej wskazywanych powikłań w tzw. zespole pocovidowym (ang. post-COVID-19 syndrome). Dodatkowo dochodzi do tego anosomia (częściowa lub całkowita utrata powonienia), która może utrzymywać się nawet 3 miesiące, na którą pozytywnie mogą wpłynąć nukleotydy przyspieszając regenerację komórek nabłonkowych układu oddechowego.

Istnieją ciekawe dowody sugerujące, że nukleotydy dietetyczne mają pozytywny wpływ na zdrowie mózgu, a także mogą pomóc w poprawie koncentracji oraz ustąpieniu tzw. „mgły mózgowej”. Mogą przyczynić się do zwiększenia poziomu fosfatydylocholiny w błonach komórek nerwowych (Chen i wsp. 2000). Choć mechanizm nie został jeszcze określony, wydaje się, że oddziaływanie ATP na receptory na powierzchni komórek nerwowych (tzw. receptory purynergiczne), wpływają na metabolizm kory mózgowej, tym samym skutkując poprawą zdolności kognitywnych (Sato i wsp. 1995).

Dodatkowo nukleotyd adenozyna, działając jako cząsteczka regulująca funkcjonowanie neuronów obecnych w mózgu, jest odpowiedzialna za uwalnianie neuroprzekaźników, takich jak dopamina i glutaminian. Jak się okazuje, suplementacja nukleotydami, zarówno ATP (Adenozynotrójfosforan) jak i UMP (urydyno-monofosforanem), może prowadzić do poprawy pamięci, uwagi i nastroju, a także jakości snu (Wang i wsp. 2007).

Przeciwskazania

Najważniejszym przeciwwskazaniem do suplementacji nukleotydów jest hiperurykemia – charakteryzująca się podwyższonym stężeniem kwasu moczowego w organizmie – będąca skutkiem jego nadmiernej produkcji lub zmniejszonymi możliwościami wydalania z organizmu. Kwas moczowy to również naturalny produkt uboczny metabolizmu puryn. 

Przed suplementacją nukleotydów dietetycznych warto zbadać kwas moczowy w surowicy i skonsultować się ze specjalistą.

Podsumowanie

Dokładny mechanizm wpływu nukleotydów dietetycznych na procesy immunologiczne nie jest do końca poznany. Uważa się jednak, że nukleotydy w organizmie działają na wielu poziomach, którym warto się przyjrzeć w kontekście infekcji wirusowych. Przede wszystkim istotnie zwiększają podaż endogennych nukleotydów, które wykorzystywane są w procesie namnażania i różnicowania komórek immuno-kompetentnych, pomagających nam zwalczać patogeny. Wraz z odpowiednim żywieniem, jak i suplementacją (m.in. cynk), nukleotydy dietetyczne mogą okazać się dużym wsparciem w szybkiej regeneracji w trakcie i po przybytej infekcji wirusowej, w tym w rekonwalescencji po Covid-19. Coraz częściej w dietoterapii zaleca się stosowanie nukleotydów dietetycznych, tj. Nucleozin Complete, które mogą wykazać pozytywne działanie w kontekście szybkiej odbudowy komórek odpornościowych, jelit, przywróceniu koncentracji, a nawet węchu.