Jak monofosforan urydyny może pomóc w lepszym funkcjonowaniu mózgu?

Monofosforan urydyny (UMP lub kwas 5′-urydylowy) to nukleozyd pirymidynowy występujący we wszystkich żywych organizmach, od ludzi po bakterie. Urydyna jest jednym z podstawowych nukleozydów, który wraz z adenozyną, cytydyną, guanozyną i tymidyną, stanowi budulec głównych cząsteczek przenoszących informację w każdej komórce, czyli DNA i RNA. Ponadto odgrywa kluczową rolę w metabolizmie komórkowym.

Ze względu na swój funkcjonalny potencjał działania, urydyna stosowana jest także jako środek nootropowy, tzn. poprawiający funkcje poznawcze (kognitywne). Pojawia się coraz więcej badań naukowych analizujących i potwierdzających działanie urydyny właśnie w kontekście poprawy pracy mózgu i ośrodkowego układu nerwowego. Mózg jest prawdopodobnie najważniejszym organem determinującym i kontrolującym istotne procesy zachodzące w naszym organizmie, więc dbanie o jego prawidłową pracę wydaje się być kluczowe dla zdrowia całego ciała.

Neuroprzekaźniki

Neuroprzekaźniki to endogenne substancje chemiczne, które umożliwiają neuronom komunikowanie się ze sobą w całym organizmie. Zapewniają mózgowi realizację różnorodnych funkcji, co przekłada się na kształtowanie codziennego życia. Organizm wykorzystuje wiele neuroprzekaźników, w tym acetylocholinę, glutaminian, GABA, glicynę, dopaminę, noradrenalinę i serotoninę. Zmiany w poziomach określonych neurotransmiterów obserwuje się w różnych zaburzeniach neurologicznych, tj. choroba Parkinsona, schizofrenia, depresja, choroba Alzheimera.

Monofosforan urydyny poprawia zdrowie i funkcjonowanie mózgu na kilka sposobów. Urydyna może wspierać produkcję różnych neuroprzekaźników. Szczególnie ważną właściwością urydyny dla zdrowia układu nerwowego jest zdolność do przekraczania bariery krew-mózg, co umożliwia jej wywieranie działania nootropowego.

Acetylocholina

UMP przede wszystkim wspomaga szlak Kennedy’ego (inaczej nazywanego CDP), który odgrywa kluczową rolę w homeostazie choliny. Poziom CDP-choliny wzrasta, gdy urydyna dociera do mózgu. CDP-cholina jest niezbędna do syntezy fosfatydylocholiny, czyli fosfolipidu będącego głównym składnikiem zdrowych błon komórkowych, w tym błon neuronów. Odpowiada za integralność błon komórkowych, a także umożliwia komunikację międzyneuronalną. Dlatego monofosforan urydyny przyczynia się do powstawania nowych i przede wszystkim silniejszych neuronów.

Fosfatydylocholina jest prekursorem ważnego neuroprzekaźnika – acetylocholiny. Acetylocholina wspomaga proces neuropatyczności, czyli zdolność mózgu do regeneracji i odbudowywania się po przebytych uszkodzeniach, zarówno tych fizycznych, jak i związanych z nadużyciem substancji chemicznych. Dodatkowo neuropatyczność jest powiązana z procesem uczenia się i pamięcią, jak również może przyczynić się do zmiany naszego zachowania poprzez wpływ na reorganizację i zmianę już istniejących połączeń w mózgu.

Zaburzenia w równowadze acetylocholiny są jedną z głównych przyczyn powstawania choroby Alzheimera, która charakteryzuje się utratą pamięci krótkotrwałej, trudnością ze znalezieniem właściwych słów, jak również zmianami osobowości i nastroju.

Dla zdrowia mózgu szczególnie warto rozważyć suplementację UMP jednocześnie z kwasami tłuszczowymi DHA oraz choliną. Badania potwierdzają, że właśnie takie połączenie daje jeszcze lepsze efekty poprawy zdolności uczenia się, czy pamięci, niż suplementacja samego monofosforanu urydyny.

Dopamina

Monofosforan urydyny badano pod kątem zwiększania motywacji i produktywności poprzez pobudzanie uwalniania neuroprzekaźnika motywującego do pracy, dopaminy. Okazuje się, że UMP jest „modulatorem” receptora dopaminy, czyli dostosowuje osobniczą wrażliwość na ten neuroprzekaźnik^[2].

Dopamina działa na obszary mózgu, dając poczucie przyjemności, satysfakcji i motywacji. Dopamina odgrywa również rolę w kontrolowaniu pamięci, nastroju, snu, uczenia się, koncentracji i ruchu. Kiedy na przykład czujesz się dobrze, osiągasz coś lub robisz coś zabawnego, dzieje się tak dlatego, że w mózgu wzrasta poziom dopaminy. Osoby z wyższym poziomem dopaminy są bardziej przebojowe i pracują ciężej.

GABA

Urydyna to znany modulator receptorów neuroprzekaźnika GABA, czyli kwasu gamma-aminomasłowego. Zwiększała zewnątrzkomórkowe poziomy GABA w mózgu. GABA to aminokwas pełniący funkcję głównego neuroprzekaźnika hamującego dla ośrodkowego układu nerwowego. Działa poprzez hamowanie transmisji nerwowej i ma wpływ na zmniejszenie pobudliwości neuronów, dając efekt wyciszenia, uspokojenia, relaksu.

Ciekawy jest także fakt, że urydyna wykazuje oddziaływanie konkurencyjne z miejscami wiązania GABA, więc może zmniejszać skutki uboczne związane z wpływem niektórych leków (np. morfiny) na neuroprzekaźnictwo dopaminy i GABA.

Układ nerwowy

Urydyna zwiększa wzrost neurytów i dendrytów. Neuryty i dendryty to długie „macki”, które łączą ze sobą neurony (komórki mózgowe). UMP pomaga w przekazywaniu informacji międzyneuronalnie także poprzez zwiększenie tworzenia synaps (synaptogenezę). Synapsa to miejsce komunikacji między dwoma neuronami lub neuronem, a komórką docelową, taką jak mięśniowa lub gruczołowa.

UMP zwiększa produkcję synaptycznych białek mózgowych, które od dawna uznano za kluczowe w tworzeniu wspomnień długotrwałych. Ponadto urydyna wspomaga plastyczność mózgu, czyli zdolność ogromnej sieci komórek nerwowych do zmiany, reorganizacji i adaptacji. Dzięki neuroplastyczności, mózg może zmieniać się i formować przez całe nasze życie.

Sen

UMP może poprawiać jakość oraz długość snu. Wspomaga zarówno fazę snu wolnofalowego, czyli NREM, jak i fazę snu REM, w której występują szybkie ruchy gałek ocznych.

Urydyna zwiększa liczbę fal mózgowych o najmniejszej częstotliwości, które pojawiają się w chwili najgłębszego snu. Wiadomo, że sen i funkcje poznawcze są ze sobą silnie powiązane. Suplementacja urydyny może umożliwić lepszą regenerację mózgu i całego ciała w czasie snu, co będzie przydatne w zapobieganiu deprywacji snu REM zaburzającym zdolność uczenia się i pamięć.

Podsumowanie

Urydyna może wspierać różne procesy neuroregulacyjne i regulować produkcję niektórych neuroprzekaźników. Te właściwości sprawiają, że coraz częściej wykorzystywana jest w suplementacji jako środek nootropowy. Po spożyciu monofosforan urydyny podnosi poziom urydyny w neuronach (mózgu). Suplementacja UMP może pomóc poprawić motywację, czujność, koncentrację, pamięć, zdolność uczenia się, jakość snu oraz nastrój.