Czy suplementacja nukleotydami dietetycznymi jest bezpieczna?
Z uwagi na fakt, że nukleotydy jako budulec naszego życia stanowiący podstawę funkcjonowania organizmu już na poziomie samego kodu DNA i RNA, można łatwo odpowiedzieć, że tak – suplementacja nukleotydów odpowiednio dobrana będzie bezpieczna. Żeby zrozumieć potrzebę suplementacji dietetycznej nukleotydami, warto zapoznać się nie tylko z samą istotą nukleotydów, ich pojęciem, czym są i jakie pełnią funkcje, ale warto też poznać źródła pozyskiwania nukleotydów przez sam organizm.
Sposób pozyskiwania nukleotydów – ścieżka endogenna i egzogenna
Droga endogenna, wewnątrz organizmu – prowadzi przez dwie ścieżki, syntezę de novo i szlaki ratunkowe (wtórne z tzw. odzysku), gdzie na drodze mniej lub bardziej skomplikowanych reakcji biochemicznych ustrój samodzielnie sobie je syntetyzuje. Droga egzogenna, zewnętrzna to przede wszystkim ścieżki pokarmowe gdzie z wszelkiego rodzaju pokarmu zarówno pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego organizm po przez odpowiednie procesy trawienia i wchłaniania sam pobiera sobie odpowiednią ilość nukleotydów. Pokarmy z największą ilością nukleotydów to: ogólnie mięso, w szczególności podroby, ryby, owoce i warzywa, a przede wszystkim nasiona.
Dla fizjologicznie zdrowego organizmu, z właściwie działającym układem pokarmowym, niezaburzonymi procesami metabolicznymi, prawidłowo działającą odpowiedzią immunologiczną te dwie powyższe drogi pozyskiwania nukleotydów powinny w zupełności wystarczyć.
Sytuacja zmienia się natomiast w przypadku pojawiającego się jakiegokolwiek stresu fizjologicznego w postaci osłabienia odporności, nagłych lub przewlekłych infekcji, niedożywienia i niedoborów, urazów mechanicznych czy pooperacyjnych, oraz wszelkich zaburzeń pracy przewodu pokarmowego rzutujących negatywnie na procesy trawienia i wchłaniania. W takich sytuacjach nukleotydy stają się warunkowo niezbędne i są rekomendowane do suplementacji dietetycznej.
Wszelkie procesy zapalne i urazowe w procesie gojenia wymagają szybkiej proliferacji komórek, skutkiem czego zawsze będzie spore wyczerpanie zapasów nukleotydów, dlatego odpowiednio dobrana suplementacja dietetyczna ma szansę zrekompensować takie ubytki oraz wspierać proliferację i różnicowanie komórek szczególnie tych, które wyczerpują się najszybciej czyli komórki układu odpornościowego i przewodu pokarmowego.
Poznaj nukleotydy dietetyczne polskiej marki NucleoCare – opracowane naukowo kompozycje najwyższej jakości składników wspierające organizm w szybszej odbudowie komórek odpornościowych i błony śluzowej jelit. Wypróbuj nowoczesną suplementację NucleoCare!
Jak powinna wyglądać suplementacja, aby przyniosła wymierne korzyści dla zdrowia? Jakie powinny być minimalne a jakie maksymalne dawki, oraz czy można nukleotydy przedawkować?
Dość trudno jest odpowiedzieć na te pytania, gdyż nie ma za wiele dokładnych danych na temat zalecanych dziennych ilości nukleotydów do spożycia, ale szacuje się, że dobowa dieta zdrowych osób zwykle zawiera 1-2 g nukleotydów.[1] Zasadniczo ciężko jest też przedawkować coś co przyjmujemy w dużych ilościach na co dzień z pokarmem i oszacować ile nukleotydów otrzymał organizm, gdyż i tak wszystko zależy od indywidualnych umiejętności przetwarzania, metabolizowania i wchłaniania przez przewód pokarmowy.
Nukleotydy dietetyczne można przyjmować w postaci kapsułek, tabletek, proszku, płynów, jako dodatek do odżywek dietetycznych, czy formuł mieszanek mlekozastępczych dla noworodków i niemowląt. Z przepisu lekarza nukleotydy mogą być też stosowane w postaci wlewów dożylnych i iniekcji jako wsparcie leczenia szpitalnego.
Rodzaje i formy nukleotydów, które mogą wchodzić w skład np. formuł dla dzieci określają dyrektywy Unii Europejskiej,[2] które wskazują 5 form chemicznych możliwych do zastosowania: monofosforan urydyny, monofosforan cytydyny, monofosforan inozyny, monofosforan guanozyny i monofosforan adenozyny. Dozwolone ilości dla każdego pojedynczego nukleotydu kształtują się maksymalnie do 5 mg/100 kcal w mieszaninach preparatów do początkowego żywienia i preparatów do dalszego żywienia niemowląt. W Stanach Zjednoczonych zarówno nukleotydy, jak i ich prekursory są dozwolone już w większej ilości 16 mg/100 kcal formuły.[3] Na chwilę obecną, przeprowadzone badania nie potwierdziły, aby stosowanie nukleotydów w preparatach dla niemowląt powodowało skutki uboczne w obrębie układu pokarmowego; podobnie jak i w przypadku podawania produktów specjalnego przeznaczenia żywieniowego u dorosłych i osób starszych.
Amerykańska administracja jedzenia i leków FDA[4] pomimo, że uznała nukleotydy jako legalne suplementy diety dla ludzi, to jednak nie ustaliła prawnych regulacji w kwestii rejestracji. Zobowiązuje za to producentów suplementów i środków spożywczych do zapewnienia bezpieczeństwa produktu i powiadomienia odpowiednich organów rejestracyjnych.
Suplementy nukleotydowe są dostępne w sprzedaży w różnych dawkach. Dawki mogą wynosić od 100-500 mg, przyjmowane 1-3 razy dziennie w zależności od producenta.
Przy doborze odpowiedniego suplementu nukleotydowego powinniśmy kierować się wysoką czystością jakościową, ilościową i mikrobiologiczną produktów, również ważnym jest aby substancje czynne były jak najlepiej oczyszczone bez zbędnych mogących nasilać alergie – domieszek mieszanek drożdżowych oraz metali ciężkich. Ważnym jest też aby suplementy były wolne od niepotrzebnych nadprogramowych dodatków w postaci barwników, aromatów, wypełniaczy, konserwantów, alergenów (np. gluten, laktoza) i ograniczały się tylko do niezbędnych wymogów technologicznych zapewniających trwałość i bezpieczeństwo produktów.
Nukleotydy przyjmowane doustnie z suplementów wchłaniane są przez jelito cienkie, następnie wchłaniane przez błonę śluzową jelita do krwi wrotnej i transportowane do wątroby, gdzie następnie przez krążenie ogólnoustrojowe dostarczane są do innych narządów i tkanek. Nukleotydy mogą być dalej degradowane do nukleozydów i zasad purynowych i pirymidynowych. Większość wchłanianych nukleozydów ulega znacznej degradacji, a ich produkty końcowe są wydalane z moczem.
Przeciwskazania do suplementacji nukleotydami dietetycznymi
Zasadniczym przeciwskazaniem do suplementacji nukleotydów będzie choroba dny moczanowej lub hiperurykemia – charakteryzująca się podwyższonym stężeniem kwasu moczowego w organizmie – będąca skutkiem jego nadmiernej produkcji lub zmniejszonymi możliwościami wydalania z organizmu. Należy jednak zaznaczyć, że sama hiperurykemia (podwyższony kwas moczowy) nie stanowi jeszcze samej choroby dny moczanowej i może mieć różne przyczyny. Szersza różnicowa diagnostyka będzie kluczowa w dalszym diagnozowaniu pacjenta.
Dodatkowym przeciwskazaniem będzie dość rzadki w populacji ogólnej dysfunkcjonalny metabolizm nukleotydów, gdyż istnieją obawy, że w wyniku takowych zaburzeń metabolicznych może dojść do akumulacji półproduktów związanych z chorobą dny moczanowej.
Antagoniści i interakcje z innymi lekami
Literatura zasadniczo nie podaje większych antagonistów dla nukleotydów.
Brak jest też konkretnych informacji o interakcjach z poszczególnymi lekami, dlatego każdy lek należy traktować indywidualnie, konsultować z lekarzem prowadzącym, dokładnie zaznajomić się z ulotką przede wszystkim z działem dotyczących interakcji z innymi substancjami o ile takie zostały w ulotce opisane. Należy też pamiętać, że nie wszystkie leki wymagają takich informacji, gdyż należy przyjąć, że charakterystyka postaci leku wyklucza jakiekolwiek interakcje.
Nie poleca się też łączenia nukleotydów z lekami, które w swoim mechanizmie działania będą ubocznie podnosić kwas moczowy np. dość popularne leki przeciwwirusowe dostępne bez recepty zawierające pranobeks inozyny. W takim przypadku zawsze należy ustalić hierarchię ważności leczenia i rekomenduje się chwilowe odstawienie nukleotydów dietetycznych do momentu zakończenia leczenia przeciwwirusowego, po czym wrócić bezpiecznie do kontynuowania przerwanej wcześniej suplementacji.
Synergia działania
Nukleotydy dietetyczne z wieloma substancjami odżywczymi wchodzą w synergię działania np. cynk, magnez, witaminy z grupy B, kolostrum, DHA, cholina, karnityna itp., podnosząc przy tym swoje właściwości prozdrowotne.
Jak przyjmować nukleotydy dietetyczne zawarte w kapsułkach aby uzyskać najbardziej optymalne wchłanianie?
Nukleotydy najlepiej przyjmować z dala od jedzenia przyjmując zasadę albo na czczo 15-20 minut przed śniadaniem lub pomiędzy posiłkami, czyli 45-60 min po ostatnim większym jedzeniu, zawsze popijając wodą.
W przypadku osób mających problemy z przełykaniem kapsułek, zawartość kapsułki można wysypać na łyżkę z niewielką ilością wody, soku, czy musu owocowego.
[1] Suchner U, Kuhn KS, Furst P. The scientific basis of immunonutrition. Proc Nutr Soc. 2000;59(4):553-563.
[2] Commission directive 2006/141/EC of 22 December 2006 on infant formulae and follow-on formulae and amending directive 1999/21/EC, „Off J Eur Union” 2006;49(L401).
[3] Raiten D.J., Talbot J.M., Waters J.H., Executive summary for the report: assessment of nutrient requirements for infant formulas, „J Nutr.” 1998;128(11), s. 2059–2294.
