Laktoferyna to białko znajdujące się w mleku oraz wydzielinach - ślinie i łzach. Składa się aż z 689 aminokwasów! W 1939 roku została wyizolowana z mleka krowiego przez chemików: Søren Peder Lauritz oraz Margrethe Høyrup Sørensenowie. Nazwa wywodzi się od słów lakto - mleczny i feryna - białko wiążące żelazo (odniesienie do miejsca występowania i pełnionej funkcji). Jest składnikiem przeciwzapalnym, przeciwdrobnoustrojowym oraz immunomodulującym.
Z roku na rok jednak pojawiają się nowe badania potwierdzające skuteczność laktoferyny w innych aspektach zdrowia. Warto rozważyć włączenie jej do diety szczególnie w przypadku osób z obniżoną odpornością, ale nie tylko! Dlaczego jeszcze laktoferyna jest godnym uwagi składnikiem? U kogo sprawdzi się szczególnie? W jakiej postaci warto ją przyjmować?
Laktoferyna jest składnikiem białek serwatkowych, a jej stężenie w mleku zależy od fazy laktacji. Najwięcej laktoferyny znajduje się w siarze (pierwszym mleku matki), ale jej obecność potwierdzono również w narządach i komórkach organizmu ludzkiego, między innymi w: nerkach, płucach, trzustce, osoczu krwi, czy komórkach układu odpornościowego. Laktoferyna dostępna jest również jako forma suplementacji - w postaci kropli, kapsułek lub proszku. Naturalnym źródłem laktoferyny w pożywieniu jest mleko i jego przetwory. Jedna szklanka mleka odpowiada takiej ilości tego białka, która jest wystarczająca do zauważenia korzystnych efektów z jej stosowania (warto zaznaczyć, że jej ilość we wspominanej wcześniej siarze, może być aż 5-ciokrotnie większa).
Laktoferyna nazywana jest substancją poliwalentną - pełni bowiem wiele funkcji w organizmie. Z uwagi na to, że jest obecna na śluzówkach - chroni przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych. Ponadto bierze udział w reakcji odpornościowej, docierając do miejsc, gdzie w organizmie toczy się proces zapalny.
Poza jej główną funkcją, laktoferyna odpowiada za szereg innych procesów. Badania potwierdzają coraz to nowe zastosowania laktoferyny - nie bez powodu poświęca się jej tyle uwagi.
W przypadku anemii z powodu niedoboru żelaza - laktoferyna odgrywa niebagatelne znaczenie. Ma ona wówczas zdolność silnego, ale jednocześnie odwracalnego wiązania żelaza - co jest niesamowicie istotne przy niedokrwistości. Dlaczego? Ponieważ najczęściej skupiamy się TYLKO na suplementacji żelaza, która niewiele może nam pomóc, kiedy mamy niewystarczające jego rezerwy w organizmie. Laktoferyna zwiększa jego wchłanialność z pożywienia, a także pomaga w dostarczeniu go do komórek docelowych.
Z kolei w przypadku nadmiaru żelaza występującego w organizmie - dzięki swojej zdolności jego wiązania - ogranicza dostępność żelaza dla patogenów (a jest ono niezbędne do ich rozwoju). Ponadto białko to uszkadza ściany komórek bakteryjnych - doprowadzając do ich śmierci, a tym samym przyczyniając się do szybszego powrotu do zdrowia. Hamuje również wnikanie drobnoustrojów do organizmu.
Laktoferyna pobudzając dojrzewanie limfocytów T - działa przeciwzapalne i immunomodulująco, stymulując odpowiedź odpornościową organizmu. Przyczynia się również do zwiększenia pożytecznej mikrobioty jelitowej - głównie szczepów Lactobacillus i Bifidobacterium, uszczelniając nabłonek jelita.
wzmacnia działanie niektórych antybiotyków,
wspiera organizm w ochronie przed stresem oksydacyjnym,
stanowi wsparcie w procesie leczenia choroby wrzodowej żołądka, a także niektórych nowotworów,
jest istotnym elementem nieswoistej odpowiedzi immunologicznej niemowląt i małych dzieci,
wskazane jest również stosowanie laktoferyny w trakcie leczenia WZW typu C (może zmniejszać namnażanie się wirusa HCV)
istnieją również dowody na korzystny wpływ suplementacji laktoferyny w leczeniu trądziku (uszkadza błony komórkowe oraz utrudnia kolonizację beztlenowych bakterii Propionibacterium acnes),
zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych w trakcie suplementacji żelaza.
Biorąc pod uwagę powyższe właściwości, laktoferyna sprawdzi się świetnie przede wszystkim u:
Oczywiście każdą suplementację warto zawsze skonsultować z lekarzem.
W przypadku osób borykających się z obniżoną odpornością - warto rozważyć połączenie suplementacji laktoferyny z nukleotydami dietetycznymi. Niejednokrotnie pisaliśmy już o właściwościach tych składników - są one nieocenione zwłaszcza w przypadku zwiększonego wysiłku, nawracających infekcji i rekonwalescencji organizmu. Włączenie ich do swojego menu wraz z laktoferyną z pewnością przyczyni się do przyspieszenia procesu powrotu organizmu do zdrowia.
Laktoferyna jest bezpiecznym i bardzo dobrze tolerowanym białkiem. Została uznana przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA), a także Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) za substancję bezpieczną dla zdrowia. Praktycznie nie istnieją żadne przeciwwskazania do jej stosowania - poza nadwrażliwością na laktoferynę lub substancje pomocnicze obecne w suplemencie.
Nie bez powodu laktoferyna stała się składnikiem, któremu poświęca się tyle uwagi. Coraz więcej badań potwierdza jej dobroczynny wpływ na różne aspekty zdrowia. Warto rozważyć jej suplementację zwłaszcza w przypadku niedokrwistości, czy niedoborów żelaza, a także w okresie obniżonej odporności czy występowania częstszych zachorowań. Laktoferyna sprawdzi się również w przypadku osób, które z jakiegoś względu wykluczyły ze swojego menu nabiał, a zwłaszcza mleko (o ile nie wynika to z uczulenia lub nadwrażliwości). Właściwości tego białka sprawiają, że jest ona nie tylko ważnym elementem wspomagającym pracę organizmu, lecz stanowi ona dodatkowo istotny czynnik wspierający organizm w aspekcie terapeutycznym.
Bibliografia:
P. Gajda-Morszewski, K. Śpiewak, Medyczne zastosowanie laktoferyny, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Ścisłe, 2015/2.
Lauterbach, R., Kamińska, E., Michalski, P., & Lauterbach, J. P. (2016). Laktoferyna–glikoproteina o dużym potencjale terapeutycznym. Developmental Period Medicine, XX (2),118-125.
Zander, Z., Zander, L., & Mickiewicz, D. (2014). Laktoferyna-multipotencjalne białko mleka. Innowacyjne Mleczarstwo, 2(1).
Adlerova, L., Bartoskova, A., & Faldyna, M. (2008). Lactoferrin: a review. Veterinarni Medicina, 53(9), 457-468.
